Hisse senedi piyasalarına olan ilgi artarak devam etmekte. Yatırımcılar piyasalara genellikle bilinçsizce giriyor. Bu nedenle de parakaybı yaşamaları doğal olabiliyor. Yatırımcıların para kaybetmemek için bazı kavramları bilmesi şart. Onlardan bir tanesi de açığa satış yasağı. Peki nedir borsada açığa satış yasağı uygulaması? Gelin şimdi bunlara birlikte bakalım.
Açığa Satış Nedir? Borsada Açığa Satış Yasağı
Borsada açığa satış yasağı yöntemine ne için başvurulduğunu anlatmadan önce ‘açığa satış kavramının ne olduğunu anlatmakta fayda olacaktır.
Açığa satış işlemi borsada çok uzun süredir devam etmekle beraber, piyasaların sert düşüş içerisinde olduğu dönemlerde otorite kurum yani Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından satış baskısı oluşturacağı ve piyasayı daha da negatif etkileyeceği gerekçesiyle açığa satışa saklanabilir. Nitekim açığa satış, bir süredir koronavirüsü pandemisi etkisiyle piyasaların olağanüstü hareketlerinden dolayı SPK tarafından yasaklanmıştı.
Örneğin, halen bazı senetler için açığa satış yasağı uygulanmaya devam ediliyor. Fakat SPK, 12 Şubat 2022’sen itibaren daha öncesinde de BIST 30 senetlerini kapsayan açığa satış yasağına BİST 50 senetlerini de kapsayacak şekilde genişletti ve böylelikle yürürlüğe koydu. Yani yatırımcılar, 12 Şubat 2022’den tarihinden itibaren artık BİST 30’dan sonra BİST50 senetleri içinde açığa satış işlemlerim yapabilecekler. Vadeli işlem opsiyon piyasasında hisse senedi için çift yönlü işlem yani hissenin değerinin hem düşüşü hem de yükselişi için pozisyonlarına bilirken bu piyasanın dışında nakit kişi olarak bildiğimiz BİST pay piyasasında ise kar elde edebilmek amacıyla hissenin değerinin artış göstermesi beklenir. Hissenin alındığı fiyattan daha yüksek bir fiyata satılması ile kar elde edilmiş olunur. Fakat açığa satış yöntemi ile hissenin değerinin düşmesi ile de kar elde edilebilir.
Borsada Açığa Satış Yasağı Nedir?
Borsada açığa satış yasağı, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK), katılımcıları muhafaza altına almak ve hisse senetleri üzerindeki fiyat dalgalanmalarını azaltmak amacıyla almış olduğu bir önlemdir. Borsada açığa satış yasağı uygulanan bir hisse senedi ile ilgili yalnızca bedeli ödemek suretiyle alım ve satım işlemleri gerçekleştirilir. Açığa satış yasakları ile hisse senetlerinin aşırı derecede düşmesinin önüne geçilir.
Açığa Satış İşlemlerini Kimler Gerçekleştirebilir?
Açığa satış işlemleri açısından aracı kurumların belirli koşulları vardır. Bu koşullar ise aracı kurumlara göre değişiklik gösterecektir. Bu sebepten dolayı çalışılan aracı kurumun açığa satış işlemlerini gerçekleştirebilmesi açısından sunduğu koşulları paylaşmakta fayda olacaktır;
- Açığa satış işlemlerini gerçekleştirmek isteyen bir yatırımcı, kredi sözleşmesini imzalamak zorundadır.
- Açığa satış işlemlerini gerçekleştirmek isteyen kişi açısından gerekli olan onay, aracı kurum tarafından verilir.
- Açığa satış işlemlerini gerçekleştirmek isteyen katılımcıların hesaplarına en az 100000 TL’lik bir para bulunması lazım.
- Açığa satış işlemlerini gerçekleştirmek amacıyla limit, aracı kurumların uygun gördüğü hisse senetlerinde ve elde bulunan portföyün teminatlandırılmış şekline göre belirlenir.
Borsada açığa satış yasağı, sahip olan maden hisse senetlerinin satılmasını ya da satışına ilişkin emir verilmesini ifade eder. Açığa satış yapabilmek için işlem emrinin baştan aşağı satış emri olarak girilmesi gerekir. Yani işlem emri, işlem ekranında aşağı satış tuşu kullanılarak belirlenir. Gerçekleşen açığa satış işlemleri günlük bülten, miktar ve sözleşme bazında ele alınır. Satış yapmak isteyen yatırımcının öncelikli olarak kredili işlem sözleşmelerine imza atması gerekir. Bu sözleşme imzalandıktan hemen sonra kurum, ilgili yatırımcı açığa satış izni veriyor. Yapabileceğiniz açığa satış limiti aracı kurumunuz tarafından belirlenir açığa satış yapan yatırımcıdan genellikle gün sonunda pozisyonunu kapatması beklenir. Gün sonunda pozisyonunu kapatmak istemeyen yatırımcı ödünç piyasasından hisse senetlerini alabilirse pozisyonunu ertesi güne de taşıyabilir. Borsada açığa satış işlemi birçok yatırımcının kullandığı başlıca yöntemlerden biridir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli hususlar olduğunun unutulmaması gerekir.
Açığa Satış Hangi Zaman Diliminde Yapılır?
Açığa satışın hangi zaman aralığında yapılacağının bilinmesi ya da hangi sene de düşüş olacağını öngörebilmek oldukça önemlidir. Bu noktada çok iyi analiz yapıp piyasa dalgalanmaları hakkında doğru tahminlerde bulunmak gerekir ki bu da iyi bir borsa bilgisi ve tecrübesi gerektirir. Dolayısıyla açığa satış işlemi göründüğü kadar kolay bir işlem değildir. Çünkü doğru tahmin yapılmadığı takdirde düşüş beklentisi ile kaçağı satış işlemi ile gerçekleştirilen senet tam tersi bir şekilde aldığınız fiyattan daha da yukarıda bir fiyata yapmış olduğunuz işlemden kar değil, zarar elde etmiş olursunuz.
Açığa satış işlemine örnek verecek olursak, biray hisselerini şimdi ele alalım. Bu hissenin gün içinde değer kaybedeceğini öngörüyorsunuz, bu hisseden elinizde bulunmadığını varsayalım. Bu hissenin 10 TL fiyatı ile 1000 adet yerine geri koymak üzere kurumunuzdan ödünç aldınız. Bu hisseleri piyasada satarak 10.000 TL’ye sahip olduğunuz. Öngörünüzde başarılı oldunuz ve hissenin değeri gün içerisinde 9 TL’ye düştü. Elinizde bulunan 10.000 TL ile piyasadan aynı hissesini 9 TL’den 1000 adet geri aldınız. Koruma olan 1000 adet ay hissesi borcunuzu toplam 9000 TL olarak geri yerine koydunuz. Ve bu işlem sonucunda ortaya çıkan bin TL fark sizin kararınız olacaktır. Açığa satış işlemini ile ilgili olarak ayrıntılı bilgi almak ve kurumunuzda açığa satış işlemi yapmak isterseniz daha detaylı bir şekilde araştırma yaparak uzman kadrolardan çeşidi tecrübeler edinilerek işlemlerin yapılması gerekir.
Açığa Satış Yasağı Hisseleri Nasıl Etkiler?
Makalemizin başında da anlatmış olduğumuz gibi açığa satış, yatırımcının elinde bulunmayan ve borç şeklinde edindiği hisse senetlerini satma işlemidir. Yani açığa satış işlemlerini gerçekleştiren bir yatırımcı, herhangi bir XYZ hisselerini borç almak suretiyle belirlemiş olduğu bir fiyattan satış işlemlerini gerçekleştirip daha sonra hisse türünden borcunu ödemek amacıyla ilk siyah hisselerini çok daha küçük fiyattan almaya çalışarak para kazanmaya çalışır.
Bir yanıt bırakın