Kripto para piyasaları son yıllarda ilgisi ve yatırımcı sayısı artan araçlardan birisi olmuş durumda. Özellikle sektörün öncüsü sayabileceğimiz Bitcoin ve Ethereum gibi coinlerin inanılmaz fiyatlara çıkmaları, özellikle başta giren yatırımcılara çok para kazandırmaları da insanların akıllarında birçok soruyu beraberinde getiriyor. Bu soruların başında da kripto para fiyatları nasıl belirleniyor? Kripto para fiyatlarını etkileyen faktörler nelerdir? Soruları oluyor.
Kripto Para Fiyatlarını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Kripto paraların bir merkezi olmaması fiyatlarını da etkileyen birçok unsurun olmasına sebep oluyor. Kripto paraların bir merkezi olmadığı için fiyat istikrarını sağlayacak bir kurum da bulunmuyor. Bu nedenle kripto paralar birçok etmenden olumlu veya olumsuz etkilenebiliyor. Bu etkileşim sonunda da fiyatları çok fazla yükselebiliyor veya düşebiliyor. Bu etmenlerin başında;
Alış ve Satış Oranları
Tabii ki bu etmenlerin başında arz ve talep ilişkisi geliyor. Bir ürüne talep artıkça ürünün fiyatı artıyor, bir ürüne olan talep azaldıkça da fiyatı düşüyor. Kripto paralarda da fiyatları etkileyen en temel faktör bu oluyor. Eğer piyasa da ılımlı bir hava varsa yatırımcılar sürekli alıyor, yeni yatırımcılar geliyorsa fiyatlar yükselişe geçiyor. Tam aksi olur da insanlar ellerindekileri satmaya başlar, yeni yatırımcı gelmezse de fiyatlar düşüşe geçiyor.
Arz ve talep dengesi farklı borsalar arasında fiyat farkı oluşmasına da sebep oluyor. Bazen arkadaşınızın benim işlem yaptığım borsada ETH’nin fiyatı 20.000 TL dediğini o sırada sizin işlem yaptığınız borsada ETH’nin fiyatının 19.700 TL olduğunu görürsünüz. Bunun sebebi de arz ve talebin farklı olmasıdır. Sizin o an işlem yaptığınız borsa da daha düşükten satan yatırımcıların bulunmasıdır. Tıpkı döviz ve altın makas aralığı olduğu gibi bitcoin ve diğer kripto para birimleri için de bir makas aralığı söz konusudur.
Devletlerin Yaklaşımları
Devletlerin yaklaşımları kripto para fiyatlarını etkileyen en önemli nedenlerden bir diğeri. Bir merkezi olmadığı için çoğu ülke olumsuz olarak bakmakta. Bunun yanında olumlu olarak bakıp ülkesinin para birimini kripto paralar ile değiştirenler de bulunmakta. Bu hamlelerin hepsi de fiyatları etkilemekte. Olumlu haberler fiyatlara yükseliş olarak yansırken olumsuz haberler düşüş olarak yansımakta. Bir ülkenin kripto paralara vergi getireceği haberi, özellikle Çin gibi ülkelerin kripto para madenciliğini yasaklaması haberleri, ülkelerin bazı borsalara engel koyması en büyük etkiyi yaratan olumsuz haberler olarak karşımıza çıkmakta. Bu haberler sonunda da fiyatlarda düşüş yaşanmakta.
Bunun yanında bir ülkenin yasal bir zemin hazırlayıp kripto paraları tanıması, yapılan bir toplantıda kripto paralara da yer verilip olumlu bahsedilmesi, bir ülkenin para birimi olarak kabul etmeye başlaması da olumlu olan haberler olarak karşımıza çıkmakta. Bunlar sonucunda da fiyatlarda yükseliş görülmekte.
Kripto Dünyasında Oluşan Sorunlar
Kripto dünyasının kendi içerisindeki haberleri de fiyatları etkilemekte. Bu haberler belli başlı coinlerin durumları, kripto para borsalarının hareketleri olmakta. Özellikle dünya çapında bilinen büyük bir borsanın insanları dolandırıp kaçması, bir coinin fiyatının bir anda dibi görmesi, bir coinin teknik tarafında (blok zincirinde, alt yapısında veya benzer bir kısmında) sorun çıkması, bir kripto parayı geliştiren grubun yatırımcıları dolandırması gibi haberler olumsuz bir hava yaratıyor. Bunun sonucunda da fiyatlar düşüşe geçiyor. Tam aksine olan haberlerde ise fiyatlar yükseliş eylemi gösteriyor.
Üretim Adeti
Kripto paraların kaç adet üretileceği de fiyatları üzerinde büyük bir önem taşıyor. Bir üründen ne kadar az varsa ve o ürüne talep ne kadar fazla ise fiyatı yükselir. Aynı durum kripto paralar için de geçerli oluyor. Eğer az adet üretilir ve arkasındaki proje başarılı olur ise fiyatı hızla yükseliyor.
İyi bir projeye yatırım yapmak isteyen insanlar çok oluyor, üretim adeti de az olursa bu durumda fiyat yükseliş eylemi gösteriyor. Tam tersi durum olur hem kötü bir proje ile ortaya çıkılır hem de adet sınırı olmaz veya çok yüksek olursa bu durumda fiyat ya çok düşük kalıyor ya da anlık yükselişler olsa bile geri düşüşler görünüyor.
Arz miktarının sürekli olarak artması kripto para birimleri için negatiftir. Bu nedenle bazı iyi kripto projeleri zaman zaman yakım yaparlar. Ancak kötü yönetilen projeler ise arz miktarını artırmaya devam ederler. Son olarak Luna coin bu şekilde batışa doğru gitti. Bu nedenle yüksek arza sahip ve arz miktarı artan kripto para projelerinden uzak durmakta fayda var diyebiliriz.
Kripto Paraların Projeleri
Her kripto para aslında bir proje olarak ortaya çıkıyor. Yapacakları veya yapmayı planladıkları bu projeyi de White Paper adı verilen bir nevi bir proje sunumu olan sayfada paylaşıyorlar.
Uçuk kaçık olmayan, gerçekten belirli bir zemine oturan, yapacakları ile yaptıkları arasında çelişki bulunmayan projeler gerekli ilgiyi görüyor ve fiyatları yükseliyor. Eğer saçma sapan, hayalden oluşan bir proje ile ortaya çıkılırsa bu kripto paralar belli manipülasyon veya benzer yöntemler ile anlık olarak yükselmeyi başarsa da uzun vade de bir şansı olmuyor. Bu nedenle bir kripto paranın değerini belirleyen en büyük etmenlerden birisi de White Paper denilen bu sayfalar oluyor. Bir kripto paraya yatırım yapmadan önce de mutlaka bu sayfalara bakmak gerekiyor.
Manipülasyon
Maalesef fiyatların belirlenmesinde etkin olan yöntemlerden birisi de manipülasyon yaratmak. Bir kripto para hakkında özellikle sektörde adı geçen kişilerin attığı tweetler, bu konuda çıkardıkları haberler kripto paraların anlık olarak yükselmesine veya tam tersine atılan tweetin içeriği ve çıkan haberin içeriğine göre anlık olarak çok hızlı düşmesine sebep olabiliyor.
Örneğin Elon Musk‘ın twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımla kriptopara birimleri %10 üzerinde yükseliş veya düşüş gösterebiliyor. Bu bir yatırım aracı için istenmeyecek bir durum olsa da maalesef kripto para dünyasında bu durum yaşanmakta. Bu tür manipülasyonların etkisi kısa veya orta vadeyi etkileyen şeyler olsa da uzun vade için de yatırımcıların aklında soru işaretleri bırakmakta. Yarın bir gün tüm piyasayı manipüle edecek birisi çıkarsa ne olacak? Birkaç kişinin sözü ile bu kadar büyük etki yaratılan bir piyasada güven nasıl oluşacak? Gibi sorular ister istemez yatırımcıların aklına gelmekte.
Manipülasyon demişken kripto sektörünün önde gelen borsalarını da es geçmemek lazım. Bu anlamda yatırımcılar tarafından kripto para borsaları da zaman zaman manipülasyon yapmakla suçlanıyor.
Regülasyonlar
2022 yılında kripto para piyasalarını bekleyen en büyük tehlikelerden bir tanesi regülasyonlar. Artık hem ABD’de hem de farklı ülkelerde regülasyonlar kripto para piyasasına gelmeye yakın. Yıl içerisinde kripto para sektörüne dair düzenlemeler gelmesi bekleniyor.
Kripto sektörüne gelecek düzenlemelerde merkeziyetsizlik kavramının boşa çıkması ve vergi getirilmesi en büyük korkular arasında.
Ekonomik Veriler
Kripto para fiyatlarını etkileyen faktörler arasında ekonomik verilerde bulunur. Özellikle ABD’de açıklanan ekonomik verilerin kripto para fiyatlamalarına etkisi büyük. Faiz artırımı ve para politikasını etkileyen gelişmeler kripto para fiyatlarını sert etkiliyor. ABD’de yükselen enflasyon sonrası FED’in harekete geçmesi ve para politikasını sıkılaştırıcı adımlar atması, kripto sektörüne darbe vurdu. Bitcoin 20k altına ethereum 1,000 dolar altına geriledi.
Para arzını arttığı dönemlerde kripto paraların değerlerinin yükselmesi beklenir. Ancak yakın zamanda para arzında bir yükseliş yaşanması beklenmiyor. Çünkü FED faiz artırıyor ve bilanço daraltımına yakın zamanda başlayacak gibi görünüyor.
Bir yanıt bırakın