Finansal risklerden biri olarak kur riski; döviz kurlarının değerlerinde oluşabilecek dalgalanmalar sonucu firmanın gelir, gider veya genel olarak nakit akımlarında meydana gelen değişikliklerdir. Bir diğer deyişle kur riski, şirketlerin kur değişiklikleri nedeniyle zarara uğrama olasılığını ifade etmektedir. Bu noktada kur etkisine açık olan parasal değerlerde beklenmeyen değişimler, firmaların bilançolarında olumsuz etki yaratabilmektedir. Özellikle bankacılık alanında faaliyetler yürütülürken kur değişimlerinden kaynaklı riskin engellenmesi önem taşımaktadır. Şirketlerin sahip olduğu döviz cinsi varlıklar, yükümlülüklerden az ise açık pozisyon oluşur. Çünkü döviz kuru artarsa gelir oluşmayacağı gibi döviz cinsi borç da artacaktır. Bu yazımızda firmalar için kur riski önemi konusuna değindikten sonra kur riski yönetiminin nasıl olduğundan bahsettik.
FİRMALAR İÇİN KUR RİSKİ ÖNEMİ NEDİR?
Firmalarda işlemin tamamlandığı tarihten sonra yerel para birimi ile yabancı para birimi arasında negatif yönlü etkiye neden olacak şekilde oluşan kur farklılıklarına kur riski denmektedir. Yabancı para birimleriyle işlem yapan şirketlerin dış borcunun artmasının yanı sıra kar oranlarının azalma olasılığını da temsil eden kur riski firmalar için büyük önem taşımaktadır.
Bir firmanın döviz cinsi yükümlülüğünün, döviz cinsi varlığından fazla olması durumunda açık pozisyon oluşmaktadır. Bu da kur farkı sonrasında firmanın borç yüklerinin daha fazla artmasına neden olur. Örneğin firmanın dolar 5 TL iken oluşturduğu 100 bin dolarlık borç, dolar 10 TL’ de olsa sabit kalır ancak bu durumda borç miktarı döviz kuru farklılığından dolayı artacaktır. Döviz geliri veya varlığı olmayan firma, vadesi gelen borçları ödemekte zorlanır. Bu durumlarda bankaların kredi verirken daha fazla teminat talep etmesi sonucu firmalar yatırımlarını azaltmak zorunda kalabilir.
Kurda oluşan dalgalanmaların fazla olduğu dönemlerde firmalar açık pozisyonlarını kapatarak kur riskini önlemek isteyebilir. Bu durumda panik ortamı oluşur ve döviz alımı artar. Sonuç olarak döviz kurunda oluşan açık fazlalaşır ve akıllı telefonlar, otomobiller, kumaşlar gibi bütün ithal ürünlerin fiyatı artar. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde kur hareketliliğinin çok fazla olması, hem firmaların kur riski ile karşılaşmalarına hem de enflasyonda artış yaşanmasına neden olmaktadır.
KUR RİSKİ YÖNETİMİ NEDİR?
Firmalar kur riskini yönetilmek amacıyla çeşitli sözleşmelerle önlemler almaktadır, bu sözleşmeler arasında:
1-) Forward Sözleşmesi: İşlemlerin yapıldığı tarihten sonra meydana gelebilecek kur farklılıklarının tarafları etkilememesi amacıyla yapılan Foward Sözleşmesinde mevcut tarihteki kur farkı daimi kılınmaktadır.
2-) Opisyon Sözleşmeleri: Burada daFoward Sözleşmesinde olduğu gibi kur farkı sabit kılınır ancak ileride daha karlı imkânlar meydana gelirse, belirli bir komisyon bedeli ödenerek sözleşmeden vazgeçme olanağı sağlar. Ayrıca opisyon sözleşmelerinde taraflar sözleşmenin geçerli olacağı vade süresini belirleyebilmektedir. Firma bu sayede hem kur riskini önler hem de kar elde etme olasılığını elinde tutar.
3-) Futures Sözleşmesi: Ham madde alım satım sözleşmesi olan Futures, ileri vadeli ham madde fiyatının döviz bazında sabit tutulmasına imkân tanır. Bu noktada finans aracı fiyatının standartlaşması sağlanır ve kurlarla oluşabilecek dalgalanmalardan etkilenmesi önlenir.
Bir yanıt bırakın