Pandemi sonrasında piyasalar oldukça hareketli. Borsalar, döviz piyasaları ve kripto para piyasalarında oynaklıklar oldukça yüksek olmaya devam ediyor. Bu dönemde karşımıza sık gelen terimlerden volatilite ve vix endeksi hakkında ayrıntıları sizlerle paylaşacağız. Volatilite nedir, vix endeksi nedir? Volatilite neye göre artar azalır? Vix endeksi arttığında ne olur, vizx azalırsa ne olur gibi soruların cevaplarını paylaşacağız. Hadi başlayalım..
Volatilite Ne Demek ?
Volatilite kelimesi sözlük anlamı olarak baktığımız zaman tam tabiri ile oynaklık anlamına gelmektedir. Aslında bu anlam tam olarak kelimeyi kullanım şeklini anlatıyor olsa da, kullanıcılar kapsamlı bir şekilde öğrenmek için Volatilite ne demek diye soruyor. Genelde finansal enstrümanlarda kullanılan ve belirli bir zaman aralığında gösterilen değer farklılıkları ile ilgili oluşan standart sapmaları anlatan bir araçtır.
Borsa gibi alım satım yapılan, işlem açılan yerlerde işe yarar ve belli zaman aralığı içerisindeki riski ölçmek için bir nevi analiz yapmamıza yardımcı olur. Bizlere riski göstermek için kimi zamanlar değer vererek bunu karşısındaki kullanıcıya gösteren bu sistem, kimi zaman da parasal olarak karşısındaki kullanıcıyı eski analiz etmesi için yardımcı olmaktadır. Mesela 10 TL gibi bir fiyatlandırma ile riski gösterirken kimi zaman ise sizlere yüzdelik dilimler halinde rızkınızı göstererek yardımcı olmaktadır. Volatilite ismi ile genelde anılsa da, kimi zaman (dalgalanma derecesi) ismi ile de kullanıcılar tarafından kullanılmaktadır.
VIX Endeksi Nedir?
Borsa işine girmiş olan her kullanıcının sormuş olduğu soruların birisi de VIX endeksi nedir sorusudur. Özellikle türev piyasalarda kullanılan borsa performansları için piyasayı izleme amacıyla geliştirilmiş olan Vix endeksi en çok kullanılan işlemler arasında yer almaktadır. Bu endeksler yatırım aracı olarak kullanıldığı gibi, borsada işlem gören yatırım araçlarını belirli bir zaman içerisinde fiyat maliyetleri ve satış performansını ne kadar değişime uğradığını belirleyen bir araç olarak kullanılmaktadır. VIX endeksi piyasalarda oynaklığı göstermektedir.
VIX endeksi yükseldiğinde piyasalarda risk iştahı artıyor demektir. Genellikle VIX endeksi yükseldiğinde borsalarda satış, kripto paralar ve gelişmekte olan ülke kurlarında satışlar görülür. Ons altın, Japon Yeni, İsviçre Frangı gibi güvenli liman kabul edilen yatırım araçları ise yükseliş gösterecektir.
VIX endeksi düştüğünde ise piyasalara olan güvenin arttığı anlamına gelir. Bu nedenle borsalarda yükselişler görülmesi olası olacaktır. Yani piyasalar açısında VIX endeksinin düşmesi olumlu bir gelişmedir. VIX endeksi yükseliyor ise riskler artıyor demek olacaktır. Bu nedenle VIX endeksinin yükselmesi piyasalar ve yatırımcılar açısından negatif kabul edilmektedir.
Volatilite Neye Göre Artar veya Azalır?
Finansal bir kavram içerisinde yer alan volatilite neye göre artar veya azalır bu yazımızda hep birlikte inceleyeceğiz. 24 saat boyunca finansal verilerin sürekli olarak ivme değiştirerek yukarı ve aşağı hareketli oynayışları ile piyasanın artış ve azalışı gösterilmektedir. Tüm bunlara rağmen sadece yukarı ve aşağı hareketlilik volatiliteyi tek başına işaret etmez. Aslında volatilite ölçümü için kapsamlı bir inceleme gerekir. Öyle ki tek bir gün değil, oynak davranan hangisi olduğunu belirlemek için günler boyu kapanışları değerlendirerek incelemek gerekir. Bu kavramı örneklendirecek olursak birçok şekilde örnek verebiliriz yalnız gelin şu anda hisse senedinden yola çıkarak mantığı anlatmaya çalışalım.
Hisse senedinin volatilite hesabını hisse senedi üzerinden değerlendirecek olursak belirli bir aralıkta hisse senedinin kişiye götürüsü hesaplanarak ölçülür. Hisse fiyatlarının artabileceği değerlendiriliyor ise veyahut da bir diğer ters durumu olan azalabileceği düşünülüyor ise bu durumlar gösterilir. Yani bu incelemeler sonucunda ortalama olarak şu anki fiyatı ne kadar oynaklık göstereceği tahminen hesaplanmış olur. Değer Kısa bir süre içerisinde yüksek bir patlama ile yukarı yönlü hareket edebileceği gibi ani bir şekilde aşağı yönlü hareket de edebilir. Bu durumda aşırı dalgalanmalar meydana gelebilir.
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz kadar hızlı bir hareketlenme görünmüyor ve değerler yavaş hareket ediyorsa, yani yükseliş ve düşüşler yavaş bir şekilde şekilleniyorsa buna da düşük oynaklığa sahip diyoruz. Bu yüzden yüksek volatiliteli kısımlarda kişiler daha yüksek kazançlar elde edebileceği gibi aynı zamanda ellerindeki paralarından da bir o kadar hızlı bir şekilde kayba uğrayabilirler. Eğer çok risk almış sevmiyorsanız yapmanız gereken piyasanın durumuna bakarak düşük sapmalı, riski az olan kısımlarda paranızı değerlendirmenizdir. Volatiliteyi incelerken sizlere kimi zaman dolar olarak gösterse de kimi zaman %5 gibi oransal değerler şeklinde de gösterebilir.
Yukarıda görmüş olduğunuz borsa hareketlerinin hızlı ve yattığı düşük olduğu nedenlere bağlı olarak kripto paralardan dolayı birçok kullanıcının yüksek meblağlarda kazançlar elde ettiği ve adeta burayı iş haline getirerek sadece bilgisayar üzerinden emirler vererek hayatlarını sürdürdüğünü görebiliriz. Bu kişilere çevrenizde çok fazla rastlamasak da YouTube ve diğer platformlarda bu işi yapan kişilerin dersler dahi verdiğini görebiliyoruz. Kimi kişiler ise bunu kanıtlamak için canlı yayınlarda milyarlar kazanarak hem kullanıcıları hem de kendileri için büyük gelir olabilecek şekilde kazançlar sağlıyor. Çevremizde tam tersi olarak bu işe heveslenerek internet üzerinden kazanan kişilerin gelirlerine bakarak hiçbir bilgiye sahip olmadan bir anda kendisine borsanın içine atan ve buralarda büyük kayıplar yaşayan insanlarda oluyor. Piyasa eğilimlerine bu işlemlere başlamadan önce ufakta olsa öğrenerek, birkaç bilgi verici makale ile araştırma yaparak piyasa üzerindeki yapacağınız işlemlerdeki riski azaltmayı hedeflerseniz sizler için çok daha iyi olur.
Tüm bunların yanında her hisse senedinin volatilitesi değişiklik göstermektedir. Hisse senetlerinde piyasadaki değerler yükseldiği zaman tam tersi olarak ise volatilite değerleri de azalmalar göstermektedir. Bu değerleri kendiniz ölçümlemek istiyorsanız Beta katsayılarına bakarak işlem yapmanız sizin için yeterli olacaktır. Piyasada hareketliliklere bakarak değerlerdeki oynayış sizce ne kadarlık bir risk alacağınızı öngörmenize yardımcı olacaktır.
Bir yanıt bırakın